พระราชสาส์นในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานไปยังประเทศต่างๆ ภาคที่ 1 พิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ หม่อมเจ้า สโมสร เกษมศรี ณ เมรุหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส วันที่ 13 พฤษภาคม พ.ศ. 2532

Abstract

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงมีพระราชสาส์นติดต่อกับต่างประเทศหลายประเทศในทวีปยุโรป เช่น อังกฤษ ฝรั่งเศส ปรุสเซีย ออสเตรีย เดนมาร์ก ฮอลันดา ในทวีปอเมริกาทรงมีพระราชสาสน์ติดต่อกับประธานาธิบดีของประเทศสหรัฐอเมริกา ในทวีปเอเชีย ทรงติดต่อกับประเทศจีน ประเทศเวียดนาม ร่างพระราชสาส์นที่พระราชทานไปยังประเทศต่างๆนั้น มีปรากฏอยู่ในสมุดข่อย ซึ่งกรมศิลปากรได้รับมาจากสำนักงานราชเลขาธิการคณะรัฐมนตรีเป็นส่วนมาก และมีผู้ให้แก่หอสมุดแห่งชาติบ้าง 2-3 เล่ม กรมศิลปากรได้คัดต้นร่างจากสมุดข่อยและรวบรวม โดยอนุญาตให้จัดพิมพ์ครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2501 แบ่งออกเป็น 2 ภาค ภาคแรกเป็นภาคที่รวมพระราชสาส์นที่พระราชทานไปยังฝรั่งเศส อังกฤษ และสหรัฐอเมริกา ภาคสอง รวมพระราชสาส์นที่พระราชทานไปยังประเทศอื่นๆ ที่นอกไปจากประเทศทั้งสามดังกล่าว